Deze overlevingsstrategie veroorzaakt conflicten
Woensdagmiddag... nadat het vriendje van mijn zoon was opgehaald en ik mijn andere zoon bij de judo had afgeleverd, begon ik aan het eten koken.
Een half uur de tijd om eten te koken, te eten en op tijd bij de zwemles te zijn.
So far, so good.
In gedachten verzonken, haalde ik de pan met pastasaus van het vuur en zette deze op tafel. En wil de volgende pan op het vuur zetten en - stom stom stom - denk vervolgens "even de gaspit recht leggen".
Ik pak de gloeiend hete pit vast....
Foute boel... snel koelen.... poeh... wat doet dit zeer...
(wat heb ik toch met vuur de laatste tijd, zie 'Gesprekstechniek, de kracht van stilte in een gesprek')
Gedrag op de automatische piloot. Vaak heel nuttig.
Bespaart energie en tijd en zo kan je je op andere zaken richten.
Probleem bij dit soort gedrag is dat het zich soms ook voordoet, als het niet passend is. En dan kan je je wel eens lelijk branden.
En dat doet pijn.
Dit soort gedrag wil nog wel eens een conflict veroorzaken of een conflict in stand houden.
Ieder mens heeft zo zijn eigen manieren ontwikkeld om met (lastige) situaties om te gaan. Het zijn de overlevingsstrategieën die we allemaal in ons hebben. Als er gevaar dreigt, dan schakelen we hierop over.
De een gaat het gevecht aan, de ander ontwijkt het liever en weer een ander voelt zich slachtoffer van alles wat hem of haar overkomt.
Dit heeft vervolgens weer effect op de mensen om je heen.
Je bewust zijn van je eigen aandeel in een (conflict) situatie is best lastig.
Wanneer iets je raakt (je wordt boos of verdrietig), kan je ervan uitgaan dat er naast de trigger van het gedrag van de ander, ook in jezelf iets aanwezig is waar je naar moet kijken.
Stel bijvoorbeeld dat een werknemer boos is op zijn leidinggevende, omdat deze niet informeert hoe het met hem gaat terwijl hij weet hoe druk het is. De overlevingsstrategie die de werknemer heeft in drukke tijden, is ‘schouders eronder en doorgaan’.
De werknemer is boos en voelt zich genegeerd.
Naast dat de kritiek terecht kan zijn, roept dit niet voor niets een emotie op. Meestal zit hier een behoefte onder. En het is juist die behoefte die de werknemer zelf negeert. En die reageert dit af op de leidinggevende. In dit voorbeeld zal dit kunnen zijn dat er een betere balans moet zijn, omdat de werkdruk te hoog is.
Deze situatie kan uitmonden in een conflict.
Als de leidinggevende bijvoorbeeld feedback geeft aan deze medewerker over een bepaald project, kan het zomaar zijn dat de werknemer ineens ontploft! Ook dat nog!
Het lastige aan dit soort situaties is dat veel van dit soort processen onbewust gebeuren. En dat ook de leidinggevende weer zo zijn eigen overlevingsstrategie heeft (bijvoorbeeld ‘als ik er maar bovenop blijf zitten, dan komt het goed’).
Als deze medewerker en leidinggevende niet in staat zijn om hier een constructief gesprek over te voeren, zie je dat er gesprekken ontstaan waarin partijen steeds verder van elkaar af komen te staan.
De werknemer vindt dat zijn leidinggevende een slechte leidinggevende is en uit kritiek (rechtstreeks of niet).
De leidinggevende vindt dat de werknemer steeds meer steken laat vallen en moet de kwaliteit in de gaten houden en spreekt de werknemer hierop aan.
De druk neemt toe.
Als dit maar lang genoeg door suddert en onuitgesproken blijft, gaan er problemen ontstaan:
Er worden steeds meer fouten gemaakt
De werknemer praat er met andere collega’s over
De leidinggevende probeert er nog meer bovenop te zitten
De sfeer in het team wordt grimmiger
De werknemer gaat nog harder lopen (tekst gaat verder hieronder)
Zo maar wat opties.
Dan gaat de organisatie op enig moment ingrijpen. Er moeten dingen veranderen!
En als er dingen moeten veranderen… dan levert dit nog meer spanning op.
En voor je het weet, volgen er ziekmeldingen en conflicten.
Wil je conflictvaardiger worden, dan is het interessant om eens naar je overlevingsstrategieën te kijken. Welke hanteer je eigenlijk zelf?
Niet alleen mensen persoonlijk hebben een strategie, maar ook een team en de organisatie hebben dit. Weet jij welke dit zijn?
Zodra je deze ontdekt en ze niet meer onbewust toepast, heb je keuze.
En hoef je je niet meer te ‘branden’ om ze te ontdekken.
Wil je conflictvaardiger worden, dan is mijn training misschien iets voor jou!